Dagelijks bewegen bij diabetes: top!

Prof. Nobels: “Diabetes is een ziekte waarbij de bloedsuikerspiegel verhoogd is omdat de cellen van het lichaam te weinig suiker opnemen. Diabetes doet de bloedvaten dichtslibben (suiker blijft als het ware overal plakken). Onze bloedvaten zijn onze jeugd. Als ze dichtslibben, word je sneller oud en krijg je ouderdomskwalen op veel te jonge leeftijd (hartinfarct, beroerte, problemen met de nieren, enz.).”

Prof. Nobels: “Er bestaan verschillende vormen van diabetes. Type 2 diabetes komt het vaakst voor en vertegenwoordigt 95% van de diabetesgevallen. Type 1 diabetes vertegenwoordigt minder dan 5% van de diabetesgevallen. Daarnaast zijn er nog andere zeldzamere vormen. 

Type 2 diabetes is deels gelinkt aan erfelijkheid, maar ook aan onze levensstijl en aan gewicht. Mensen met overgewicht of obesitas hebben meer kans om diabetes te krijgen, zeker als het in de familie zit. Type 2 diabetes komt vooral voor bij mensen die een ‘te zuinige motor’ hebben en dus te gemakkelijk dik worden. Die zuinige motor kan de voedingsstoffen niet goed verbranden, waardoor ze zich opstapelen in de cellen en giftig worden. Ook de bètacellen in de pancreas kunnen dan niet meer goed werken en zullen minder insuline aanmaken.

Type 1 diabetes heeft te maken met auto-immuniteit. Een goedwerkend afweersysteem maakt antistoffen aan tegen microben, maar bij type 1 diabetes maakt het antistoffen aan tegen de bètacellen die insuline aanmaken in de pancreas. Die bètacellen gaan geleidelijk aan achteruit en op een bepaald moment stoppen ze volledig met insuline maken."

Prof. Nobels: “Qua ernst en complicaties is er geen verschil tussen type 1 en type 2 diabetes, er is wel een verschil wat de behandeling betreft.

Type 2 diabetes kan in het begin vaak behandeld worden met een aangepaste levensstijl en medicatie. Probeer enkele kilo’s af te vallen en naar 10% van je lichaamsgewicht te zakken. Na een tijdje zullen levensstijlmaatregelen alleen niet meer volstaan en zal je een pilletje nodig hebben, dan twee of meer pilletjes, en uiteindelijk is een spuitje nodig. Het is immers een progressieve ziekte.

Type 1 diabetes vereist meteen een complexe insulinebehandeling met spuitjes of een pompje. Een goed functionerende pancreas maakt bij de maaltijd een piek van insuline aan om de suiker van de maaltijd te verwerken. Tijdens de dag maakt de pancreas altijd kleine beetjes insuline aan om de suikerproductie van de lever af te remmen. De lever maakt veel suiker aan, die als brandstof dient voor onze hersenen. Bij type 1 diabetes maakt de pancreas geen insuline meer aan en moeten wij de natuur vervangen. Dat doen we door voor de maaltijd snelle insuline te spuiten, en één keer per dag trage insuline."

Prof. Nobels: “Overgewicht is complex en wordt bepaald door tal van factoren: je genen, je gewoonten qua voeding en beweging, je regeling van voedselopname en energieverbruik, je gemoedstoestand (bv. depressie, stress), de medicatie die je neemt, of je goed slaapt… We mogen mensen met overgewicht zeker niet stigmatiseren.“

Prof. Nobels: “Je hoeft je niet te pletter buiten adem te sporten. Gewoon bewegen volstaat, zeker drie keer in de week, maar als het alle dagen kan, graag. Integreer het in je dagelijkse activiteiten: parkeer je auto wat verder, neem de trap i.p.v. de lift, doe je boodschappen te voet of ga met de fiets naar het werk. Mijn patiënten geef ik de raad: “Koop een hond, en als je geen hond hebt, doe dan alsof en laat ’s avonds je virtuele hond uit.

Ik stel mijn patiënten de vraag: ‘wat denk je dat je kan doen?’. Wij houden immers rekening met wat haalbaar is. Een oudere patiënt met artrose kan niet op dezelfde manier bewegen als een jonge patiënt."

Prof. Nobels: “We willen gezonde voeding promoten. Dat is daarom geen strikt dieet. De mediterrane keuken is bijvoorbeeld zeer geschikt. De patiënten mogen van het leven blijven genieten, maar hun hoeveelheid calorieën zullen ze moeten aanpassen als ze willen afvallen. Wij raden aan om meer vezels te eten, want die zullen de maaglediging vertragen en de eetlust remmen, zoals donkerbruin brood en volkorenpasta. Als je een beetje vet of eiwit toevoegt aan je ontbijt, ga je minder snel terug honger hebben. Bijvoorbeeld: eet ’s morgens wat yoghurt bij je bruine boterham in plaats van een witte boterham met confituur.

Prof. Nobels: “Ook in onze behandeling proberen wij ervoor te zorgen dat je minder honger hebt. Zo doen sommige bloedsuikerverlagende medicijnen je suiker, dus calorieën, uitplassen, waardoor je gemakkelijker afvalt. Andere medicijnen, zoals de incretinespuitjes, remmen de eetlust naast hun effect op de suikerregeling.”

Prof. Nobels: “Laat zeker jaarlijks een grondig nazicht doen, met een bloedname en een urinecontrole op albumine. Laat je arts je voeten nakijken. Ga ook langs bij de oogarts. Veel complicaties van diabetes kan je zo op tijd zien aankomen en tegenhouden. Niet alleen suiker, maar ook nicotine en te veel cholesterol vernauwen de bloedvaten. Daarom zijn we bij diabetespatiënten veel strenger op roken en zullen we de cholesterol en de bloeddruk nauw opvolgen.”