Gebruik van de e-sigaret bij jongeren

Om een beter zicht te krijgen over kennis, gedrag en opinies omtrent de e-sigaret, zowel bij jongeren, hun ouders als het pedagogisch personeel, heeft Stichting tegen Kanker afgelopen zomer door onderzoeksbureau Indiville een panelstudie laten uitvoeren bij zo’n 2.000 personen.

Uit de enquête blijkt dat 15 tot 20-jarigen een andere relatie hebben met de e-sigaret dan wie ouder is. Terwijl de e-sigaret voor 20-plussers meer een manier is om te proberen stoppen met roken, is het voor 15 tot 20-jarigen een activiteit op zich. Bij ruim 6 op de 10 van deze jongeren zijn de ouders niet op de hoogte van hun gebruik.

De smaakjes van de e-sigaret spelen een enorm grote rol in de aantrekkingskracht, nog meer dan de nicotine.

Opmerkelijkste resultaten

  • De e-sigaret maakt deel uit van het dagelijks leven van 15 tot 20-jarigen

    35% van hen gebruikte de e-sigaret al ooit, 32% deed dat het voorbije jaar en 16% geeft aan momenteel nog te gebruiken. 61% van deze jongeren heeft één of meer vrienden die gebruiken en 59% kent iemand jonger dan 16 jaar die vapet.

  • Jongeren hebben een andere relatie met de e-sigaret dan wie ouder is

    33% van de jongeren (15-20 jaar) die roken geven aan dat ze voordien de e-sigaret gebruikten. Bij de oudere respondenten is dat slechts 4%.

    Voor wie ouder is dan 20, was vapen voor bijna 9 op de 10 (88%) een manier om te stoppen met roken. Bij jongeren (15-20 jaar) is dat slechts 1 op 5 (20%) wat erop wijst dat voor 15 tot 20-jarigen vapen een activiteit op zich is.

  • Smaken spelen een grote rol in de aantrekkingskracht van de e-sigaret

    Bij gebruikers van de e-sigaret is de smaak een reden van gebruik: 37% geeft aan de e-sigaret te gebruiken voor de lekkere smaken. Daarnaast geeft 15% aan telkens nieuwe smaken te ontdekken. 69% van de leerkrachten en 76% van de ouders met kinderen tussen 12 en 20 jaar vindt dat vapesmaken die jongeren aantrekken verboden moeten worden.

    Andere belangrijke redenen voor gebruik zijn stressbestrijding (36%) en kalm worden (34%). Stichting tegen Kanker wil evenwel benadrukken dat bij verslaving (en nicotine is de moeder der verslavingen) je net onrustiger wordt. Het is belangrijk dat jongeren andere manieren kunnen vinden om met hun stress of angsten om te gaan.

    Het feit dat de e-sigaret minder schadelijk is dan de klassieke sigaret is voor 27% van de vapers een reden van gebruik.

    Naast vragen over het gebruik peilde deze enquête ook naar de bereidheid om het toch te gaan proberen. Bij jongeren (15-20 jaar) die niet van plan zijn om een wegwerp e-sigaret te gaan uitproberen, geeft 43% aan dat ze het vies vinden en 34% wil geen dure gewoonte starten. Het feit dat wegwerp e-sigaretten niet duurzaam zijn en slecht voor het milieu is voor 24% een reden om er vanaf te blijven.

  • Vrienden zijn op de hoogte maar ouders minder

    Bij jongeren (15-20 jaar) zijn vooral de vrienden op de hoogte van het e-sigaret gebruik (88%). Bij ruim 6 op de 10 (62%) van deze jongeren zijn de ouders niet op de hoogte. En slechts 1 op de 10 (12%) studenten die gebruik maken van de e-sigaret geeft aan dat hun leerkrachten het weten. De wegwerp e-sigaretten zijn aantrekkelijk voor jongeren (15-20 jaar) omwille van gebruiksgemak (40 à 44%), prijs (35%) en de mogelijkheid om te verbergen (33%).

  • Diverse verkoopkanalen

    Jongeren (15-20 jaar) kopen de wegwerp e-sigaret vooral (50%) in winkels die ’s nachts open zijn (nachtwinkels en benzinestations), gevolgd door de vapeshop (19%), de krantenwinkel (15%), de supermarkt (4%) of online (3%).

Beleidsaanbevelingen Stichting tegen Kanker
  • Stichting tegen Kanker staat volledig achter een verbod op wegwerp e-sigaretten en looft onze minister van Volksgezondheid om als eerste EU-minister zo’n verbod voor te leggen aan de EU commissie die hierover moet oordelen.
  • Stichting tegen Kanker vraagt om zo snel mogelijk een uitstalverbod van de tabaksproducten op de verkooppunten vast te leggen zodat de impulsaankopen, vooral ook tijdens de nacht, ingeperkt worden.
  • Gezien de smaken een enorme aantrekkingskracht vormen voor het (toekomstig) gebruik van de e-sigaret vraagt Stichting tegen Kanker de minister om zijn bevoegdheid terzake te gebruiken en het aantal toegelaten smaken drastisch in te perken.
  • Er ligt een heel degelijk antitabaksplan op tafel sinds december 2022. Stichting tegen Kanker vraagt om niet langer te talmen en de maatregelen die ingepland staan door te voeren, liefst zo snel mogelijk.