Zó voorkom jij een burn-out

De Hoge Gezondheidsraad (HGR) definieert burn-out als een uitputting die het gevolg is van een (langdurig) gebrek aan evenwicht tussen de toewijding van een mens en wat hij ervoor terugkrijgt. Die uitputting maakt dat je je emoties minder goed kan beheersen en dat je cognitieve vermogens verminderen. Dat kan op zijn beurt leiden tot een verandering in je gedrag en houding – het schept een mentale afstand. Het resultaat is dat je je inefficiënt voelt.

Burn-out treedt op wanneer je gedurende een lange periode een gebrek aan evenwicht ervaart tussen de energie die je in je werk steekt en wat je daarvoor terugkrijgt. Je energie wordt immers ondermijnd door een reeks verplichtingen. Als je energiebronnen of hulpbronnen ontoereikend zijn om dit gevoel van uitputting te compenseren, krijg je een burn-out.

Verschillende elementen spelen een rol in het evenwicht tussen geven en krijgen:

• je taken als werknemer: de werklast die je ervaart, controle, feedback, afwisseling, de mate waarin je je vaardigheden kan gebruiken, de middelen die je krijgt;
• groei: erkenning van het werk dat je levert (bv. carrièremogelijkheden), vooral in verhouding tot wat je collega's krijgen (rechtvaardigheid);
• interpersoonlijke factoren: sociale steun, goede relaties met je collega's en leidinggevenden, solidariteit, beschikbaarheid enz.;
• de organisatie: bijvoorbeeld de mogelijkheid om deel te nemen aan de besluitvorming.

Fysieke symptomen

• Aanhoudende vermoeidheid en slaapstoornissen
• Spierspanningen die gepaard gaan met pijn in de rug en de nek
• Eetlustproblemen en spijsverteringsstoornissen (misselijkheid, maag- en darmstoornissen enz.)
• Een plotselinge gewichtstoename of -verlies
• Hoofdpijn en duizeligheid.

Affectieve/emotionele symtomen

• Angst, nerveuze spanningen, een depressieve stemming en lusteloosheid.
• Je wordt prikkelbaar of, omgekeerd, je ervaart een gebrek aan emotie.

Cognitieve symptomen

• Je kan moeilijker informatie verwerken. Je hebt moeite om je te concentreren, om meerdere taken tegelijk uit te voeren, om te nuanceren, en om beslissingen te nemen.
• Je hebt last van geheugenstoornissen, vergeetachtigheid en maakt (kleine) fouten.

Gedragsmatige symptomen

• Je verliest je motivatie en je maakt je los van je werk.
• Je neemt een onverschillige of cynische houding aan tegenover je werk en je collega's.
• Je verliest je empathie, keert in jezelf en zondert je geleidelijk aan af. Je wordt intoleranter, en je gedrag wordt misschien agressief of zelfs vijandig. 
• Je hebt het gevoel niets meer onder controle te hebben. Je stelt je professionele vaardigheden in vraag en devalueert jezelf. 

1. Ken je eigen grenzen en blijf daarbinnen
2. Neem geen verantwoordelijkheden aan die boven je mogelijkheden liggen of waarvoor je te hoge inspanningen moet doen: verdien liever wat minder dan te hoog te mikken
3. Durf nee zeggen
4. Ontspan je en geniet van het leven
5. Wees op een bepaald moment tevreden met je bereikte positie
6. Alles wat je doet hoeft niet perfect te zijn, ook anderen maken fouten
7. Relativeer tegenslagen
8. Luister naar de taal van je lichaam: psychosomatische stoornissen duiden erop dat je het wat kalmer aan moet doen
9. Vermijd negatieve gedachten en woorden
10. Respecteer jezelf en heb voldoende eigenwaarde

Meer info:

www.stressburnout.belgie.be 

www.tegek.be